"ACTA heeft geen gevolgen voor Belgische burger"
De laatste dagen is er meer en meer te doen geweest rond ACTA, een internationaal verdrag waar al sinds 2007 aan gewerkt wordt en dat dezer dagen in een belangrijke fase is terechtgekomen. Verschillende landen hebben het verdrag al ondertekend en ook de Europese Commissie schaart zich erachter. De bal ligt nu dan ook in het kamp van het Europees Parlement, dat zich over het verdrag kan uitspreken. Voor meer informatie en duiding namen we contact op met Claude Cheruy, Chief International Officer bij de Federale Overheidsdient Economie, die namens België aan de onderhandelingstafel zat. Hieronder staan dan ook enkele punten opgesomd die enige duidelijkheid kunnen verschaffen over het ontstaan van ACTA, evenals over de inhoud ervan en de concrete gevolgen voor Europese en in het bijzonder Belgische burgers.
Europese Commissie versus Europees Parlement
Een belangrijk onderscheid in de Europese politiek is dat tussen de Europese Commissie en het Europees Parlement. Vaak is het de Commissie die wetten, verdragen en maatregelen voorlegt, waarna het Europees Parlement zijn zegje kan doen en zich wel of niet akkoord kan verklaren. Nu de Europese Commissie zich achter de meest recente versie van ACTA heeft geschaard in Tokio, ligt de bal dus in het kamp van het Europees Parlement. Daar heeft men in het verleden reeds geklaagd over een gebrek aan inzage. Dit vormt wel vaker een probleem bij internationale verdragen, daar de Europese Commissie bij dergelijke verdragen gebonden is tot confidentialiteit, wat betekent dat de inhoud van de verdragen niet openbaar gemaakt mag worden. In dit geval ging het om een situatie waarbij 80 tot 85 percent van het verdrag afgehandeld kon worden door de Commissie en de overige 15% in de handen van het Europees Parlement en eigenlijk de lidstaten ligt - met name de eventuele strafbepaling voor de overtredingen.
Intussen zijn de teksten rond ACTA dus wel openbaar en is het aan het Europees Parlement om zich over het verdrag te buigen. Een feitelijke stemming laat vermoedelijk nog enkele maanden op zich wachten, omdat men het verdrag eerst nog dient te bestuderen. Bij de stemming hebben de parlementsleden in principe drie opties: voor, tegen of een soort goedkeuring onder voorbehoud. In dat laatste geval zou het verdrag terug naar de tekentafel moeten voor aanpassingen, maar de Europese Commissie zou niet van plan zijn om nog toegevingen te doen. Het lijkt dus ofwel de huidige versie van ACTA te worden, ofwel geen enkele versie.
Indien het Europees Parlement zich tegen het verdrag uitspreekt, is de kwestie in principe van de baan. Ook wanneer één lid zich niet akkoord verklaart, zou ACTA voor Europa in principe opgedoekt worden. Dit is wat men noemt het principe van een "gemengd akkoord", wat betekent dat het akkoord door zowel het Europees Parlement als de 27 lidstaten afzonderlijk moet goedgekeurd worden. Eventueel zou men hier wel voor een omweg kunnen kiezen door het verdrag buiten de Europese Unie te regelen en het louter te behandelen als een verdrag tussen verschillende, maar niet alle Europese landen. Hetzelfde gebeurde onlangs nog toen het Verenigd Koninkrijk zich als enige tegen een nieuw verdrag keerde en in wezen buitenspel werd gezet. Dat scenario lijkt evenwel onwaarschijnlijk voor ACTA. Wanneer het verdrag goedgekeurd zou worden, is het de beurt aan de verschillende staten afzonderlijk.
Uitwerkingsverdrag
ACTA betreft een zogenaamd "uitwerkingsverdrag", wat inhoudt dat de concrete uitwerking en toepassing ervan door de verschillende lidstaten apart dient te gebeuren. Het verdrag op zich vormt de omkadering, maar de concrete wetteksten dienen dus in elke staat apart opgesteld en goedgekeurd te worden. Dit maakt dat de concrete gevolgen van ACTA anders kunnen zijn voor elke lidstaat. Het is namelijk zo dat elke lidstaat apart zal moeten beslissen welke straffen er zullen staan op bepaalde inbreuken (de eerder vernoemde 15% van het verdrag). Op die manier is het mogelijk dat men in bijvoorbeeld Duitsland een gevangenisstraf voorziet, terwijl het in België bij een geldboete blijft.
ACTA in België
Voor de Belgische burgers zou ACTA geen noemenswaardige gevolgen hebben. De huidige versie van het verdrag zou immers binnen de huidige Belgische wetgeving en grondwet vallen. België zou ook niet bereid zijn geweest om verder te gaan dan wat er nu uit de bus is gekomen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de VS, die het verdrag graag strenger hadden gezien. In die zin heeft België zich aangesloten bij Duitsland en Zwitserland, die op bepaalde momenten stevige kritiek uitten op de teksten van het verdrag.
De bedoeling van ACTA is voornamelijk om auteursrechten, merken, producten, technologieën etc. te beschermen, niet in het minst door een adequate regelgeving te voorzien voor het online gebeuren hieromtrent. De vraag is dan ook hoe het verdrag concreet in een Belgische wetgeving zal gegoten worden. Hiervoor zou men vooral proberen om de reeds bestaande wetgeving door te trekken. Er bestaan immers al wetten die betrekking hebben op de "echte" wereld, maar ACTA schetst een kader dat deze wetten zou kunnen doortrekken om ook van toepassing te zijn in de virtuele wereld van het internet. Op die manier is er duidelijkheid, want tot nu toe is het "online recht" steeds een vage zone geweest waarvan het onduidelijk was welke wetten er nu precies gelden. Concreet komt dit er dus op neer dat alles wat in de huidige regelgeving als een misdrijf wordt beschouwd, ook online als een misdrijf zal worden beschouwd en ook als dusdanig zal behandeld worden. Ook de straffen zouden op een gelijkaardige manier worden doorgetrokken van de echte naar de virtuele wereld.
België zou zich voor de inhoud van de wetteksten beperken tot wat reeds bestaat. Men wil met andere woorden geen nieuwe misdrijven aan het lijstje toevoegen, iets waar sommige andere landen wel voorstander van zijn. Zoals eerder gezegd, is het dus mogelijk dat de concrete uitwerking van ACTA verschillend is, afhankelijk van de staat. Hieromtrent is het zo dat in België enkel de Belgische wetgeving van toepassing is. In België kan je dus niet vervolgd worden voor iets wat enkel in Duitsland strafbaar zou zijn onder de daar van kracht zijnde ACTA-wetgeving.
Vrij internet?
Tijdens ons gesprek konden we jammer genoeg niet al onze vragen stellen en sommige zaken vragen om nog wat opheldering. Zo is het onduidelijk hoe het precies zit met de "jacht" op het "illegaal gebruik" van bijvoorbeeld liedjes en andere in principe auteursrechtelijk beschermde eigendommen. Daarvoor zouden namelijk internet providers ingeschakeld worden, die maatregelen kunnen nemen (zoals het blokkeren van internettoegang) bij het vaststellen van een inbreuk. Hieromtrent zijn er vragen betreffende pirvacy van gebruikers, al lijkt men hier in Europa wel streng op te willen toezien.
Voor Europa lijkt de nadruk vooral te liggen op het beschermen van intellectuele eigendommen, die maar al te vaak worden nagemaakt waardoor de economie schade berokkend wordt. Ook de strijd tegen bijvoorbeeld dubieuze medicijnen zou via ACTA een handje geholpen worden. Zaken als muziek en films wil men eveneens beschermen, en dan lijkt het probleem van ACTA vooral te zijn dat het slechts een kader schept. Dat kader krijgt dan een concrete invulling via de verschillende nationale wetgevingen. Die kunnen onderling verschillen, wat maakt dat het ene land de invloed van ACTA sterker zou kunnen voelen dan het andere land. Op het internet is er echter amper sprake van grenzen en het valt dan ook niet uit te sluiten dat een strengere wetgeving in bijvoorbeeld de VS ook een invloed zou kunnen hebben op de manier waarop wij in België het internet ervaren.
Sowieso zal het nog enkele maanden wachten zijn vooraleer het Europees Parlement zich over ACTA uitspreekt, en dus zal het ook nog even duren vooraleer we de concrete impact ervan zullen kennen. Voor België - en waarschijnlijk ook de rest van Europa - zal er vermoedelijk niet veel veranderen tegenover nu. Men krijgt wel extra middelen in handen om het illegaal verspreiden van intellectuele eigendommen in te perken, maar het zal vooral de vraag zijn of dit "tot in het absurde" zal worden doorgevoerd. België zou alvast uitgaan van een louter doortrekken van de huidige wetgeving naar de virtuele wereld, al zal het vooral de toekomst zijn die zal uitwijzen hoe "vrij" het internet nog zal zijn.
Hiermee hopen we een enigszins genuanceerd en informatief beeld te hebben geschetst van hoe het momenteel gesteld is met ACTA in Europa en België. Uiteraard zal vooral de toekomst meer duidelijkheid brengen, maar intussen trachten we nog meer informatie in te winnen om jullie op de hoogte te houden.